Egzekucja alimentów na dziecko – dłużnik powinien mieć się na baczności

Czy do egzekucji potrzebujesz prawomocnego wyroku?

Uzyskałaś orzeczenie sądu w pierwszej instancji i pewnie zastanawiasz się teraz czy z takim wyrokiem możesz już rozpoczynać egzekucję? Otóż to zależy. A zależy od tego czy zasądzenie alimentów miało miejsce w postępowaniu rozwodowym, czy też w odrębnym postępowaniu alimentacyjnym. 

Jeżeli świadczenie zostało zasądzone w oddzielnej sprawie, egzekucja alimentów korzysta z przywileju procesowego w postaci rygoru natychmiastowej wykonalności. W praktyce wygląda to w ten sposób, że sąd rejonowy (tj. sąd I instancji) wydaje wyrok, w którym zasądza wysokość zobowiązania oraz obowiązek jego uiszczania przez pozwanego i od razu z urzędu nadaje temu wyrokowi klauzulę wykonalności. Egzekucja alimentów w takim wypadku może zostać wszczęta od razu po otrzymaniu orzeczenia. Nie musisz czekać na jego uprawomocnienie się. Możesz zgłosić się do komornika nawet gdy druga strona odwoła się od wyroku i rozpocznie postępowanie apelacyjne.

Inaczej sprawa wygląda w przypadku rozwodu.Nieprawomocny wyrok w sprawie rozwodowej w przedmiocie alimentów nie otrzymuje klauzuli wykonalności. Z takim nieprawomocnym wyrokiem rozwodowym nie możesz udać się do komornika. Zasądzone świadczenie należeć się będzie dopiero pozakończeniu sprawy w sądzie apelacyjnym, o ile oczywiście pozwany zaskarży wyrok sadu co do zobowiązania alimentacyjnego.

Porada: Decydując się na pozew rozwodowy, pamiętaj, aby w jego treści zawrzeć żądanie w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego na czas trwania sprawy. Takie zabezpieczenie obowiązuje aż do czasu uprawomocnienia się wyroku.

Egzekucja alimentów na dziecko – od czego zacząć?

Egzekucje alimentów na dziecko powinnaś zacząć od sporządzenia wniosku egzekucyjnego. W owym piśmie należy dokładnie wskazać roszczenie, tj. w naszym wypadku wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi w celu wyegzekwowania zasądzonych należności alimentacyjnych. Należy wskazać czy chodzi jedynie o świadczenia zaległe, czy też o te przyszłe.

Co istotne i o czym musisz pamiętać, to określenie sposobu egzekucji. Polega to na wskazaniu majątku dłużnika, w stosunku do którego komornik ma skierować swoje czynności. Egzekucja może być przeprowadzona z ruchomości (np. samochodu, sprzętu RTV, dzieł sztuki czy biżuterii), nieruchomości (np. mieszkania, domu, gruntu), rachunków bankowych, wynagrodzenia za pracę oraz wierzytelności dłużnika.

Do wniosku dołączasz odpis wyroku zasądzającego alimenty wraz z klauzulą wykonalności.

Gdzie zgłosić wniosek egzekucyjny?

Zastanawiasz się gdzie zgłosić wniosek egzekucyjny? Zapewne wiesz, że do komornika. Tylko jakiego? Tutaj na szczęście prawodawca ułatwił wierzycielowi alimentacyjnemu tę kwestię. Działa tu tzw.właściwość przemienna. Oznacza to, że możesz wybrać jednego z komorników mających siedzibę w okręgu sądu właściwego dla Twojego miejsca zamieszkania lub miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego. Masz tutaj wolny wybór i nie musisz go uzasadniać.

Egzekucja alimentów na dziecko – czas na działania komornika

Po otrzymaniu wniosku o wszczęcie egzekucji komornik wszczyna postępowanie egzekucyjne. W pierwszym kroku zawiadamia dłużnika o wszczęciu egzekucji i wzywa go do zaspokojenia wierzyciela. Udziela mu przy tym wszelkich informacji o wysokości długu, kosztach postępowania oraz konsekwencjach braku spłaty.

Komornik ma obowiązek z urzędu przeprowadzić dochodzenie w celu ustalenia zarobków i stanu majątkowego dłużnika oraz jego miejsca zamieszkania. Jeżeli się to nie uda (np. dłużnik nie chce współpracować albo zataja swoje źródła utrzymania), na wniosek komornika Policja podejmuje działania mające za zadanie ustalenie miejsca zamieszkania i miejsca pracy dłużnika.

Jeżeli dłużnik, mimo wezwania komorniczego, w dalszym ciągu nie wykonuje swoich powinności wobec wierzyciela, komornik dokonuje czynności egzekucyjnych w ścisłym tego słowa znaczeniu. Mianowicie zajmuje wynagrodzenie dłużnika. Komornik może zająć część pensji dłużnika, lecz nie więcej niż połowę.

Jeżeli egzekucja z wynagrodzenia okazuje się nieskuteczna (np. dłużnik nie pracuje lub pracuje na czarno), komornik sięga po inne składniki majątku, takie jak środki zgromadzone na rachunkach bankowych, ruchomości i nieruchomości.

Dłużnik musi mieć świadomość, że postępowanie egzekucyjne to nie tylko obowiązek zapłaty kwoty alimentów, to również koszty komornicze. Oznacza to, że jeżeli sąd zasądził świadczenie alimentacyjne w wysokości 1000 zł, to dłużnik będzie musiał co miesiąc uiszczać 1100 zł(obowiązuje opłata stosunkowa w wysokości 10% wartości wyegzekwowanego świadczenia).

Egzekucja alimentów bardzo często narzędziem zemsty

Małżonkowie po rozwodzie rzadko kiedy pałają do siebie przyjacielskimi uczuciami. Zwłaszcza gdy rozwód jest orzeczony z winy obu stron lub jednej z nich. Do tego dochodzą kwestie dotyczące dziecka – z którym rodzicem będzie mieszkał, jak będą wyglądały wizyty drugiego opiekuna oraz ile będą wynosiły alimenty. Brak porozumienia stron może doprowadzić do sytuacji, w której rodzic pozostający z dzieckiem będzie pragnął w jakiś sposób zemścić się na byłym partnerze.

Dobrym do tego narzędziem jest właśnie egzekucja alimentów. Wystarczy jeden dzień zwłoki w wykonaniu świadczenia, aby wierzyciel mógł złożyć wniosek do komornika. Postępowanie egzekucyjne w tym wypadku ma todo siebie, że trwa do czasu, aż wierzyciel nie złoży wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego lub prawo do alimentów nie wygaśnie.

W takiej sytuacji zatem dłużnik może ponosić dodatkowe koszty postępowania przez wiele miesięcy czy lat, mimo że nigdy nie chciał uchylać się od płacenia na dziecko i w czasie trwania postępowania regularnie uiszcza zasądzone przez sąd i komornika sumy.

Co gdy dłużnik uchyla się od płacenia?

Nie zaskoczę Cię, stwierdzając, że duża część dłużników alimentacyjnych nie chce z własnej woli płacić na swoje dzieci i uchyla się na wszelkie sposoby, aby tego nie robić. Dłużnicy rezygnują z umów o pracę, „zatrudniają” się na czarno, przepisują swoje nieruchomości na osoby bliskie, czyszczą swoje rachunki bankowe oraz ukrywają cenne przedmioty.

W takiej sytuacji komornik ma związane ręce, gdyż może on działać wyłącznie w granicach prawa. To nie firma windykacyjna, która działa w sposób quasi-legalny wręcz wymuszając spłacenie długu, np. poprzez nękanie telefonami, wizytami w miejscu zamieszkania dłużnika czy też zastraszanie. Komornik, jeżeli nie ma z czego egzekwować, stwierdza bezskuteczność postępowania egzekucyjnego (lecz nie umarza postępowania).

Co wtedy należy robić? Na pewno nie załamywać rąk. Jeżeli wiesz, że Twój były partner wyzbył się majątku, aby nie płacić alimentów, np. sprzedał lub darował mieszkanie, możesz złożyć do sądu tzw.skargę pauliańską. Rozporządzanie majątkiem ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela jest wzruszalne i sąd może taką czynność uznać za bezskuteczną.

Możesz również zainicjować postępowanie mające na celu zdyscyplinowanie dłużnika. Aby tego dokonać, musisz złożyć stosowny wniosek do organu, jakim jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na zamieszkanie dłużnika. W takiej sytuacji organ jest obowiązany do przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego w celu ustalenia sytuacji rodzinnej, dochodowej i zawodowej dłużnika, jego stanu zdrowia oraz przyczyn niewywiązywania się ze swoich obowiązków alimentacyjnych. Dłużnik składa swoje oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Świadome kłamstwa dłużnika mogą zatem się bardzo mocno na nim zemścić.

Jeżeli dłużnik rzeczywiście nie posiada środków na zapłatę alimentów, organ ma prawo zobowiązać go do zarejestrowania się jako osoba bezrobotna i rozpoczęcia poszukiwania pracy. Jeżeli jednak organ uzna, że dłużnik uchyla się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego, może wszcząć postępowanie karne z art. 209 KK. W skrajnych przypadkach takie zachowanie dłużnika może doprowadzić do skazania go nawet na rok więzienia.

Egzekucja alimentów a fundusz alimentacyjny

Jeżeli wszystkie podjęte przez Ciebie kroki nie przyniosły skutku, pozostaje jeszcze fundusz alimentacyjny. Świadczenia z funduszu przysługują osobie uprawnionej (tj. dziecku) do ukończenia przez nią 18 roku życia, a w przypadku gdy się uczy w szkole lub szkole wyższej, do ukończenia przez nią 25 roku życia, w przypadku natomiast posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności - bezterminowo. Fundusz wypłaci Ci świadczenie, o ile spełniasz ustawowe kryterium dochodowe, tj. jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 1209 zł.

Niestety fundusz może nie pokryć zasądzonych alimentów na dziecko. Wypłacany limit to 500 zł. Jeżeli zatem sąd określił zobowiązanie alimentacyjne na kwotę 300 zł, fundusz wypłaci Ci całą tę kwotę.Jeżeli jednak jest to 900 zł, otrzymasz jedynie wskazane wyżej 500 zł.