Ustalenie alimentów na dziecko – jak to zrobić w praktyce?

Wobec kogo można wysuwać roszczenie alimentacyjne na dziecko?

Nie zszokuje nikogo, stwierdzając, że alimentów na dziecko należy domagać się od rodzica, który nie wywiązuje się ze swojego obowiązku dostarczania środków utrzymania. To w gruncie rzeczy wiedzą wszyscy. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę, że obowiązek alimentacyjny obciąża rodziców, nawet jeżeli małoletni nie urodził się z małżeństwa, a ze związku nieformalnego.

I tutaj dochodzimy do pewnego problemu prawno–praktycznego. Co w sytuacji, gdy (faktyczny) ojciec nie chce uznać dziecka? Czy w takiej sytuacji nie musi on łożyć na wychowanie małoletniego? No cóż, dopóki nie zostanie uznany za ojca w sensie prawnym, nie musi. Dlatego też w takim wypadku matka powinna wystąpić do sądu z pozwem o ustalenie ojcostwa. Jest to niestety dodatkowa przeszkoda w szybkim egzekwowaniu alimentów. Jednakże w postępowaniu o ustalenie można domagać się również zasądzenia świadczenia alimentacyjnego. Zatem, jeśli sąd przychyli się do żądania matki i uzna danego mężczyznę za ojca, jednocześnie zasądzi na rzecz małoletniego odpowiednie alimenty.

Czy zawsze ustalenie alimentów odbywa się w sądzie?

Mimo że jest to najczęstszy sposób ustalania obowiązku alimentacyjnego, polskie prawo nie ogranicza się w tej kwestii wyłącznie do postępowania sądowego. Rodzice mogą samodzielnie między sobą ustalić zakres ponoszenia ciężarów utrzymania małoletniego. Taka umowa może przyjąć każdą formę - ustaną, pisemną czy też tę zawieraną przed notariuszem.

Powyżej wspomniana swoboda w formułowaniu umowy alimentacyjnej zda egzamin, gdy rodzice dziecka mają ze sobą dobre relacje i darzą się dużym zaufaniem. Wiemy jednak, że tam, gdzie pojawiają się pieniądze, bardzo łatwo może pojawić się również na tym tle konflikt. Jeżeli zatem strony ustalą alimenty umownie warto, aby ich porozumienie zostało utrwalone w formie, którą łatwo będzie wykazać w czasie ewentualnego sporu sądowego. Zaleca się zatem zachowanie co najmniej formy pisemnej (lub innej dokumentowej).

Ustalenie alimentów przed rozwodem – czy to możliwe?

Odpowiadając na pytanie postawione w nagłówku – tak, jak najbardziej. Ustalenie alimentów na dziecko jest możliwe również w czasie trwania małżeństwa. Życie pisze różne scenariusze i możemy sobie wyobrazić sytuację, w której pomimo znajdowania się w związku małżeńskim, jeden z małżonków mieszka oddzielnie czy nawet znajduje się w innym nieformalnym związku (konkubinacie). Nie ma najmniejszych przeszkód, aby pozew o alimenty został wniesiony do sądu przed wystąpieniem z powództwem rozwodowym.

Ważne! Pozew o ustalenie alimentów może być wniesiony także, gdy żaden z małżonków nie planuje rozwodu czy separacji.

Warto jednak pamiętać, że powództwo rozwodowe wniesione w trakcie postępowania alimentacyjnego zawiesza jego bieg. Tym samym sąd nie może orzec o obowiązku alimentacyjnym przed rozstrzygnięciem się sprawy o rozwód. Zawieszenie dotyczy alimentów za okres od wniesienia pozwu rozwodowego. Co do alimentów za czas wcześniejszy, sąd wydaje wyrok częściowy, dotyczący jedynie miesięcy sprzed zainicjowania procesu rozwodowego.

Czy można egzekwować alimenty od razu po wydaniu wyroku?

Egzekucja alimentów jest zależna od tego, w jakim postępowaniu zapadł wyrok. Jeżeli świadczenie zostało zasądzone w postępowaniu rozwodowym, nieprawomocny wyrok sądu w przedmiocie alimentów nie otrzymuje klauzuli wykonalności. Nie można zatem udać się z nim do komornika i żądać egzekucji. Świadczenie alimentacyjne będzie możliwe do egzekwowania dopiero z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądu I instancji, lub gdy zostanie złożona apelacja w tym przedmiocie, po wydaniu orzeczenia przez sąd odwoławczy. Decydując się na pozew rozwodowy, należy zatem pamiętać, aby w jego treści załączyć żądanie w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego na czas trwania postępowania. Takie zabezpieczenie obowiązuje aż do czasu uprawomocnienia się wyroku.

Z kolei w przypadku założenia oddzielnej sprawy alimentacyjnej, egzekucja świadczenia jest możliwa od razu po wydaniu wyroku przez sąd I instancji, nawet jeżeli pozwany orzeczenie to zaskarży. Sąd bowiem nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności. Egzekucja alimentów w takim wypadku może zostać wszczęta od razu po otrzymaniu orzeczenia. Nie ma potrzeby czekania, aż stanie się ono prawomocne.